|
Ala Kilise
Aziz Anargiros Kilisesi
Aziz Gregorius Kilisesi
Bahattin Samanlığı Kilisesi
Çanlı Kilise
Daniel Pantonassa
Direkli Kilise
Eğritaş Kilisesi
Kale Manastır Kilisesi
Karagedik Kilisesi
Kızıl Kilise
Kokar Kilise
Pürenliseki Kilisesi Saint Michel Kilisesi
Selime Kadetrali
Sivişli Kilise
Sümbüllü Kilise
Yılanlı Kilise
Yüksek Kilise
ALAKİLİSE:
Ihlara Kasabasının kuzeyinde ve vadinin doğu yamacında kayaya oyulmuş bir kilisedir. Hristiyanlığın serbest bir hale gelmesinden sonra yapılmıştır. Cephesinin üst kısmında Havarilerin ve azizlerin resimleri yer almaktadır.
AZİZ ANARGİROS KİLİSESİ (Bucak Kilise)(Güzelyurt İlçesi)
Güzelyurt İlçe merkezindedir. Kapalı Yunan haçı planında olan kilise,kubbeleri ve kolonları dahil olmak üzere tümü kayaya oyularak yapılmıştır. Narteks ve ön cephe daha sonra kapatılmıştır.
Kilise,son olarak 1884 yılında tamir görmüştür. Kubbesindeki fresklerin 1887 tarihindeki onarımdan 3 yıl sonra yapıldığı anlaşılır. Günümüzde Vatikan’dan buraya gelip hacı olanlar vardır.
Aziz Anargiros’un yortu günü olan 1 Kasım günleri kilisede hastalar büyük bir tören düzenleyerek sabahlara kadar dua etmektedirler.
.KİLİSE CAMİ (Aziz Gregorius Kilisesi)
Güzelyurt İlçe merkezindeki Hristiyanlık dönemi eserlerinden olup,Ortodoks alemi için büyük önem taşımaktadır. MS. 385 yılında kapalı Yunan haçı planında inşa edilmiştir. Daha sonra çeşitli ilave ve tamiratlarla değişikliğe uğrayan kilisenin,çan kulesi minare haline getirilerek camiye çevrilmiştir. Ayrıca bahçesinde ayazma bulunmaktadır.
BAHATTİN SAMANLIĞI KİLİSESİ (Belisırma Köyü)
Tek koridorlu bir kilisedir. Kuzey ve batıda yan duvarlarına oyulmuş birer hücre ile güney duvara oyulmuş üç hücre kubbesi de beşik çatı şeklindedir.
Kilisede freskler yer almamaktadır.
ÇANLI KİLİSE (Akhisar Köyü)
Aksaray’a 11 km. uzaklıkta olup, Akhisar köyü sınırları içerisinde köye 4 km. uzaklıkta köyün kuzeydoğusunda yer almaktadır. Kilise ana kaya üzerine düzgün kesme taştan ve tuğladan almaşık duvar tekniği ile inşa edilmiştir.
Kare planlı naostan oluşan yapıya batıdan narteks bölümü ile kuzeydeki şapel ve ek binanın daha sonraki dönemlerde eklenmesiyle oluşmuş, ana mekanı yüksek geniş elit kollu T tipi serbest haç planlı bir yapıdır.
Yapı fresklerle süslenmiş olup,kilise binası ve freskler zamanla tahrip olmuştur. . Köy ile kilise arası yol stabilize ile Aksaray asfaltına bağlanmıştır.
AĞAÇALTI KİLİSESİ (Daniel Pantonassa) (Ihlara Kasabası)
Ihlara Vadisi içerisinde vadiye giriş merdivenlerinin güney kısmındadır. Serbest haç planlıdır. Merkez mekanı yüksek kasnaklı bir kubbeyle, haç kolları beşik tonozla örtülüdür. Preikonaklast teknikle yapılan ve IX-XI yy. arasına tarihlenen freskolarda, vahiy ziyaret ve doğum, Mısır’a kaçış Hz.İsa’nın vaftiz ve Hz. Meryem’in ölümü işlenmiştir. Kubbede ise göğe çekiliş sahnesi yer alır.
DİREKLİ KİLİSE (Belisırma Kasabası)
Merkezi kubbe ve üç mihraptan oluşan kilise, haç şeklinde olup, 6 direk üstüne oturmaktadır. Kilisenin içindeki kapıdan keşişlerin türbelerine ve kilisedeki görevlilerin ikametgahlarına gidilmektedir. Kilise üstündeki sütunlarda ikişer sıra halinde resimler vardır. Azizlerin ve Havarilerin iki taraflarında Yunanca kitabeler görülür. Bir manastır kilisesi olup,XI. ve XIII. yy. arasına tarihlenmektedir.
EĞRİTAŞ KİLİSESİ (Ihlara Kasabası)
Tek nefli ve beşik tonozlu yapının batısında,mezar odalarına bağlanan ayrı bir mekan bulunmaktadır. Geniş İsa siklusu, IX.yy.’ın sonuna veya XI. yy. a tarihlenmektedir. Çok büyük bir tapınak ve vadinin en eski yapılarından olduğu anlaşılan kilisenin Meryem’e ithaf edildiği doğu duvarındaki bir kitabede belirtilmiştir. İki melek arasına oturan İsa,iki melek ve altı piskopos arasındaki Meryem,Hz. Yusuf’un rüyası,Mısır’a kaçış,vaftiz,Kudüs’e giriş... gibi tasvirin yer aldığı fresklerin oldukça yıpranmış olmalarına karşın,boyalarının çok renkli ve canlı oluşu dikkat çekmektedir.
KALE MANASTIRI KİLİSESİ (Selime Kasabası):
Kapadokya’daki dini kuruluşların en büyüklerindendir. Manastır VIII.yy. ile XI. yy, kilisedeki figürlü freskolar ise X. yy. sonu ile XI. yy. başları arasına tarihlenmektedir. İsa’nın göğe çıkışı, Müjde, Meryem gibi tasvirler vardır.
KARAGEDİK KİLİSESİ (Belisırma Köyü)
Dik kayaya yaslanmış otlarla örtülü bir tepe üzerinde kurulmuştur. Belisırma Rumları buna (Saint Ermolaos) adını veriyorlardı. 11.asır Bizans üslubunda büyük bir kilisedir.Üzerine düşen kaya parçalarından çok zarar görmüştür. Çevresi daire teşkil edecek şekilde tertip edilmiştir.Yapılaşma aynen Çanlı Kiliseyi andırmaktadır. Kubbeyi tutan kemerler pantatife dayanmaktadır. Bunlar İstanbul tesirinin özellikleridir. Yapı duvarlarında az da olsa freskli resimler vardır. Burada Saint George’nin şehit edilmesinden bazı resimlerin izleri kalmıştır. Bilhassa “George kralın huzurunda ve işkence çarhı” güneydoğudaki yani hücrelerin kuzey duvarlarında görülebilir. Bu hücrenin doğu kanadını birleştiren geçidin kemeri azizlerin resimleri ile süslenmiştir. Bu resimlerin üslubu Bizans özelliğini gösterir. Sanat seviyesi ortadadır. Kumaş resimleri acemice çizilmiştir. Onarıma ve tanıtım levhalarına ihtiyaç vardır.
KIZIL KİLİSE (Sivrihisar Köyü)
Kırmızı kesme taştan yapıldığı için Kızıl Kilise adını almıştır. Üç neflidir.Orta nefte dört sütun üzerine bir kubbe oturmaktadır. Freskler yer yer dökülmüştür. Bazı kısımlarda dini sahneler ve havarilerin portreleri yer almaktadır.
Kilise V.-VI. yy.'a tarihlenmektedir. Yolun 1 km.si ham yoldur.
KOKAR KİLİSE (Ihlara Kasabası)
Haç planlı ve tek katlıdır. IX. yy. ın sonuna ve XI. yy. ın ikinci yarısına tarihlenen freskolarındaki konular oldukça zengindir. Son yemek,çarmıha gerilme,Mesihin defnedilişi ,göğe çekilme,havarilerin görevleri.... gibi zaman zaman konu bütünlüğü gösteren tasvirleri ilginçtir. Kilisenin iki mezar odasındaki süslemeler kırmızı boya ile yapılmış ilk örneklerdir.
PÜRENLİSEKİ KİLİSESİ (Ihlara Kasabası)
Ağaçaltı Kilisesi ile aynı istikamettedir. Ihlara’ya doğru yaklaşık 300m. mesafededir. Irmak seviyesinden 30m. kadar yukarıdadır. Çevresinde yetişen püren isimli ot nedeniyle yöre halkı tarafından bu ad verilmiştir.
Kayaya oyulmuş dört bölümden oluşmaktadır. Narteks zemininde mezarlar mevcuttur. Freskolar X. yy. başı ile XII. yy. arasına tarihlenmektedir. Peygamberlerin kehaneti, Meryem ve psikoposlar,müjde,ziyaret,çobanların tapınması gibi,İsa’nın çocukluğu ve İncil’den çeşitli sahneleri konu alan tasvirleri önemlidir.
SAİNT GEORGES KİLİSESİ (Kırkdamaltı Kilisesi)(Belisırma)
Bölgedeki en yüksek kilise olup,1283-1295 yılları arasında yapıldığı sanılmaktadır. Bir apsisli bazilikal planlı bir kilisedir. Yunanca bir kitabe kilisenin tüm çevresini dolanmaktadır. Kilisedeki fresklerde incilin hikaye ettiği tüm konular ile Selçuklu Sultanı II. Mesud’un resmi tasvir edilmiştir. Giriş bölümünü oluşturan mekan kayanın bir bölümünün kopması sonucu tahrip olmuştur.
SAİNT MİCHEL KİLİSESİ (Gökçe Köyü-Mamasın)
İlimiz merkez ilçeye bağlı Gökçe (Mamasın) köyündedir. Mamasın Barajı kenarında platonun eteğinde yer alan köyde küçük mağaralar,manastır ve kiliseler bulunmaktadır. Saint Michel Kilisesi 4 sütunlu 3 apsisli haç planlı ve merkezi kubbeli olup,fresklerin bir kısmı korunmuş durumdadır. Apsiste İsa ve Havariler kuzey duvarında,İsa’nın mabede takdimi, girişin hemen yanında Aziz Onuphrius tasviri vardır.
SELİME KATEDRALİ (Selime Kasabası)
Kayalara oyulmuş yüksek bir yerde olan Katedral içinde iki sıra halinde sütunlar mevcuttur. Bu sütunlar Katedrali üç sahana ayırmıştır.
SİVİŞLİ KİLİSE (Güzelyurt İlçesi)
Güzelyurt’un güneydoğusunda, yukarı mahallede cevizli sokağın güneyindeki bir tepede yer almaktadır. Kayadan oyma bir kilisedir. Farkılı büyüklükte bir grup mekanın ortasında yer alan Kilise basit tipte kapalı Yunan haçı planlıdır. Dört sütun üzerinde bir kubbe yükselmektedir. Kubbede ortada Hz. İsa ile Hz. Meryem’in, kenarlarda havarilerin portreleri yer almaktadır. Çevresinde kayaya oyulmuş mezarlar bulunmaktadır. Giriş kısmı batıdandır. Kilisenin solununda rahiplerin toplandığı dikdörgen planlı kayaya oyma bir toplantı salonu yer alır. Kilisenin kuzeyinde kayaya oyma beş odanın bulunduğu, bir doktor aziz olan Aziz Anargiri Bayramını kutlamaya gelen hastaların bu odalarda gecelediği bildirilmektedir.
İç mekan 4 kaya sütun üzerinde merkezi bir kubbeyle buraya eklenen 4 yöndeki ek mekanlardan oluşmaktadır.
Girişteki narteks kısmı çatısı 2 yana kırmalıdır. Kesme taşlardan yapılmıştır.
İç mekanı oluşturan kaya kütlenin öne doğru üzerinden gelen sular sol yana meyilli taş bir olukla alınmaktadır.
Kilise çevresi oldukça iyi düzenlenmiştir. Çevresinde ilgili diğer mekanlar kaya mezarlar mevcuttur. Ön kısmında çeşitli teraslamalar yapılmış çeşitli katlar arasında ilişkiler kaya basamaklı merdivenlerle çözülmüştür. Aşağıdan kiliseye gelişte üstü tonozlu basamaklı dar bir yol mevcuttur. Tonoz örtünün büyük bir kısmı yıkılmıştır.
Sümbüllü Kilise
Manastır mekanları iki kat halinde kaya kütlesine oyulmuştur. Altta kilise vardır. Freskler X. yy. başı ile XI. yy. veya XII. yy. ın başına tarihlenmektedir. Mikail ile Cebrail arasında Meryem, İsa ve fırında üç ibrani genci ile azizlerin tasvirleri vardır.
YILANLI KİLİSE (Ihlara Kasabası)
Kol uzunlukları geniş serbest haç biçimindedir. Kilisenin güneyinde yer alan dehlizden beşik tonozlu nartekse geçilir.Kuzeyindeki ve güneyindeki dar haç kolları,tavanı kabartma bir haçla bezeli merkez mekanı çevreler. Freskolar IX. yy.’ ın birinci yarısı ile XII. yy. arasına tarihlenmektedir. Çarmıhta İsa, Kudüs’e giriş, Mısırlı Meryem’in gömülmesi,ziyaret ... gibi tasvirler vardır.
YÜKSEK KİLİSE (Güzelyurt İlçesi)
Güzelyurt İlçesi merkezine 3 km. mesafede,ilçe merkezinin batısında yer alır. 1.km.’lik yol stabilize durumdadır. Tabii kayalık taşlar üzerindeki kilise ve keşişlere ait yapı iki bölümden ibarettir.
|
